Basınçlı hava ihtiyacı için kullanılan vidalı kompresör gücünün yaklaşık % 15-20’si havayı sıkıştırmada kullanılmaktadır. %80’lik bir kısmı ise ısıya dönüşmekte ve kompresörün sağlıklı çalışabilmesi için soğutulması gerekmektedir. Bu işlem için hava soğutma veya su soğutmalı sistemler kullanılmakta ve enerji harcanmaktadır. Aslında uzaklaştırmaya çalıştığımız bu ısı ilave bir sistemle geri kazanılmakta ve ciddi tasarruf sağlanmaktadır.

 

Geri kazanılan ısı (sıcak su) varsa işletme prosesinde, ısınma sistemlerinde kullanılabilmektedir.

 

Enerji maliyetlerinin yükselmesi ve artan çevre bilinci sayesinde kompresör kullanıcıları, kompresörlerde dışarıya atılan ısının farkına varmaya ve ısı geri kazanım sistemi talep etmeye başlamış olmasına rağmen henüz yeterli düzeyde değildir.

 

Bu ısıyı bir ünite yardımıyla geri kazandığımızda elde edeceğimiz güç kazancı aşağıdaki grafiktedir.

 

 

Kompresör motor gücünü %100 olarak ele alırsak bu gücün %20’si basınçlı havada kalan enerjidir (ısı+basınç), geri kalan %80’lik kısmı ise uzaklaştırmaya çalıştığımız ısıdır ve “Enerji geri kazanım” sisteminden alınabilecek, geri kazanılabilecek ısıdır. 

 

Örneğin, 132 kw motor gücü olan vidalı bir kompresöre enerji geri kazanımı sistemi eklenerek elde edilebilecek ısı (1 saat için); 132 x 0,8= 105,6 kw, 105,6 x 860 = 90816 kcal/h’dır. 

 

Doğalgaz alt ısıl değeri 8250 kcal/m³ ve doğalgazla ısıtma verimi yaklaşık %90 olduğuna göre, bu ısıyı alabilmek için doğalgaz kullanmış olsaydık, 90816/(8250*0,9) = 12.23 m³/h doğalgaz kullanmamız gerekmektedir.

 

 

1 saatte 12,23 m³/h tasarruf edilirse, günde 8 saat tam yükte çalışan bir kompresör için günlük; 8 x 12,23 m³/h = 97.84 m³/h olur.

 

1 günde 97.84 m³/h tasarruf edilirse, ayda 22 gün çalışan bir işletme için; 22 gün x 97,84 m³/h = 2152,48 m³/h tasarruf edilir.

 

Ayda 22 gün çalışan bir tesiste 132 kw kompresöre Enerji Geri Kazanım Sistemi eklenerek yapılacak tasarrufun doğalgaza göre karşılığı (aylık): 2,467 x 2152,48 = 5310,168 (2,467 TL doğalgaz 2021 Eylül ayı birim TL fiyatı)

 

Elektriğe göre 1 yıllık karşılığı: 12 x 8 x 22 x 105,6 x 0,4743 TL/kWh=105.781 bütün bunların ışığında 1 yıllık doğalgaz üretim karşılığı 12 x 5.310,168 = 63.722 TL tasarruf edilir, yıllık elektrik tüketimi karşılığında: 12x8.815,15 = 105.781,8 TL tasarruf edilecektir.

 

2021 yılı 132 kw ısı kazanç ünitesi 4000-5000 Euro aralığındadır.

 

5000 Euro olarak hesaplama yaparsak; 12 x (50.000/63.722) = 9.41 ayda geri kazanımı doğalgaz üzerinden kendini amorti eder.

12x(50.000/105.781,8)=5.6 ayda geri kazanımı elektrik üzerinden kendini amorti eder.

 

Bir kompresörün ekonomik ömrünün 10 sene olduğu düşünülürse ki çok daha fazla kullanılmaktadır. Söz konusu ısı kazanç ünitesi doğalgaz üzerinden 9 ayda kendisini amorti edecek, kalan 9 sene 3 ay kazanç sağlayacaktır. Elektrik üzerinden hesaplandığında da kendisini 6 ay içerisinde amorti edecek ve kalan 9 sene 6 ay kazanç sağlayacaktır.

 

Ayrıca kompresörlerde ısı geri kazanım sistemlerinin kullanılması işletmelere kazanç sağlayacağı gibi ülkemiz açısından da enerji tasarrufu sağlayacaktır.

 

 

Dilara YAĞLI kimdir?
Celal Bayar Üniversitesi Makine Mühendisliği mezunu olan Dilara YAĞLI, Dost Eli Projesi'nde 4 sene AB yöneticiliği yaptı. Özel bir şirkette Ürün Geliştirme Mühendisi olarak görev aldıktan sonra YAĞLI, Sau Paulo Üniversitesi'nde Proje Yönetimi üzerine yüksek lisans yapmakta ve Lupamat Makine San. A.Ş.'de TÜBİTAK/AR-GE Projeleri'ni yönetmektedir.