Son dönemde popülaritesi artan kavramlardan olan fonksiyonellik; mimaride, mühendislikte sanatta ve pek çok noktada karşımıza çıkıyor. İçecek sektörü için karşılık bulduğu haliyle bir tanım yapmak gerekirse, başta sağlık olmak üzere vücut ya da ruh hali için çeşitli faydalar sağlayan bileşenleri içinde barındıran içecekler şeklinde bir tanım getirilebilir. İçecekte fonksiyonellik, doğal olarak içeceğin yapısında bulunan bileşenlerden ileri gelebildiği gibi, sağlık yararları bilinen bazı bileşen ya da ekstraktların içeceğe ilave edilmesiyle de sağlanabilir.

Fonksiyonel bileşenleri doğal olarak içeren içeceklerde, bu yararlı bileşenler ön plana çıkartılarak içeceğin sağlık üzerindeki olumlu etkilerine vurgu yapılabilmektedir. Çeşitli lifler, vitaminler, mineraller gibi faydalı bileşenler ürün ambalajı üzerinde sağlık ya da beslenme beyanında bulunarak tüketiciler için bilgilendirici olacak şekilde deklare edilebilmektedir. Burada önemli olan, bilimsel araştırmaların ışığında bu fonksiyonel yararların ortaya konmuş ve ilgili ülkede yasal olarak deklare edilebilir bir kimliğe kavuşmuş olmasıdır. Vitamin deposu meyve suları, nektarlar ya da meyveli içecekler, sabah dinçliği için kahvenin gücü, içeceklerin erken dönem fonksiyonel yararlarının öne çıkartıldığı unsurlar arasında sayılabilir. Yani fonksiyonellik kavramı, geleneksel içecek kategorilerinden de beslenir ve bu kategorilerin uzun yıllar deneyimlediği tüketici taleplerini, bilimin katkılarıyla beraber çeşitli faydalarla sunabilir.

“Fonksiyonel içecek mi, yoksa fonksiyonel bileşenler içeren içecek mi?”
Kimi durumlarda içeceğin doğal olarak içerdiği bileşenlerin yanına farklı yararlarda bileşenler ilave edilerek fonksiyonel faydalar arttırılmıştır. Bu durum “fonksiyonel içecek mi, yoksa fonksiyonel bileşenler içeren içecek mi” tanımı arasında kavramsal bir karışıklık yaratabilmekle beraber her iki durum da içeceği fonksiyonel grup içinde tanımlamamız için uygun kabul edilebilir.

İçeceklere ilave edilen, yararlı olduğu bilimsel kanıtlı bileşenlerle fonksiyonellik kazandırma işi, endüstriyel anlamda en yaygın olarak sporcu içecekleri ve enerji içecekleri formunda karşımıza çıkmış ve günümüzün popüler terimleri olan, “sağlıklı hidrasyon” ve “bilişsel performans” kavramlarına öncülük etmiştir. Meyve suları, nektarlar ve meyveli içeceklerin vitamin ve antioksidan içerikleri, tüketici farkındalığının artması paralelinde bu içecekleri tercih unsurları haline getirmiştir. 

İçecek türlerinin doğal olarak içerdiği faydalı bileşenlere ya da ilave bileşenlerine vurgu yapılarak tüketiminin öne çıkarılması, aslında fonksiyonellik kavramının içecek sektörü için bir süredir hayatımızda olduğunun göstergesidir.

Pandemi dönemi neleri değiştirdi?
Pandemi dönemi; geleneksel içeceklerin domine ettiği içecek pazarında, sadece keyifli bir içim vaadinde bulunan pek çok gazlı ve gazsız içeceklere başta vitamin ve mineral takviyesi ya da bağışıklık sağlığı iddialarının eklendiği fonksiyonellikler kazandırmış; sindirim sağlığı, stres yönetimi, adaptojenik iddialar ya da bilişsel sağlık vaatleri gibi oldukça niş kabul edilebilecek iddiaların daha fazla içecekler içinde karşımıza çıkmasına sebep olan bir talep oluşturmuştur. Tüketicilerin, içeceklerin eğlenceli dünyasında sağlık iddialarını da bulabilmesiyle birlikte talepler kişisel sağlık faydalarına doğru yönelmeye ve çeşitlenmeye başlamıştır. Doğal bitkisel ekstraktlar içeren ve şeker azaltımı ile sağlık iddialarını destekleyen ürünlerin, pandemi sonrası tüketim alışkanlıklarımız içinde kalıcı olarak yerini almaya başladığını söyleyebiliriz.

Fonksiyonel içecekleri bileşen türlerine göre gruplandırmamız gerekirse,
* Doğal fonksiyonel bileşenler içeren içecekler;

Meyve suları, nektarlar, meyveli içecekler, fermente içecekler, soğuk çaylar.
* Doğal fonksiyonel bileşenlerin yanında ilave yararlı bileşenler eklenen içecekler;

Vitamin ve mineral takviyeli, botanik ekstrakt ya da probiyotik kültür ilaveli  meyve suları, nektarlar meyveli içecekler, fermente içecekler. 
* Yararlı bileşenler ilave edilen içecekler;

Bitkisel ekstrakt  ilaveli  içecekler, elektrolit takviyeli izotonik sporcu içecekleri, probiyotik kültür ilaveli içecekler, prebiyotik bitkisel lif katkılı içecekler olarak örneklendirebiliriz.

Günümüzde foksiyonel içecek tanımı; içeceklerden tüketicilerin sağlık beklentilerinin çok kısıtlı olduğu bir durumdan, bu kavramın diğer geleneksel kategorilerden ayrı olarak sınıflandırılabilmesine bile olanak sağlayacak kadar bilinirliğe ulaşmış ve tercihler bu yöne doğru evrilmeye başlamıştır. Çeşitli pazar araştırmalarına göre, küresel fonksiyonel içecek pazar büyüklüğünün, 2021'de yaklaşık 120 milyar ABD doları (USD) olduğu ve yıllık %10,5'lik bir bileşik büyüme oranıyla 2026 yılına kadar 20 milyar dolara ulaşacağı tahmin edilmektedir.

İçecek tasarımında bütünsellik
Vitaminler, ekstraktlar, antioksidanlar, prebiyotik bileşenler ya da probiyotik kültürlerin içeceklerde tüketici tercihine yön veren ve neredeyse temel bileşenler olarak görülmeye başladığı günümüzde, kişiselleştirilmiş sağlık yararları için farklı talepler ortaya çıkmaya başladıkça içecek tasarımı, birbiriyle uyumlu bileşenleri uyumlu aromalarla, uyumlu içecek formlarında ve uygun ambalajlarla birleştirme şeklinde tasarım mühendisliğine evrilmeye başlamıştır. Aromsa olarak başta bitkisel ekstraktlarımız ve infüzyonlarımızdan gelen fonksiyonelliği içeceğin keyifli dünyasında uyumlu tatlarımızla birleştiriyoruz.

İçeceklerde kişiselleştirilmiş fonksiyonellik
İçecekler içinde daha fazla görmeye başladığımız ekstraktlar bugünün tüketici kitlesine bilişsel sağlık vaatleri, stres yönetimi ya da odaklanma anlamında pek çok iddiada bulunmaktadır. İçeceklerde kişiselleştirilmiş fonksiyonelliğe örnek olarak verebileceğimiz oyuncu içecekleri, özellikle elektronik oyun oynayan ve uzun süreli yüksek konsantrasyon isteyen tüketici grupları için tasarlanmış ve ilgili iddialardaki  bileşenleri keyifli içim sağlayan aroma profilleri ile bir arada tüketiciye sunmuş başarılı örneklerdir. Profesyonel sporcuların tüketimiyle bilinirliği artan elektrolit içeren içecekler artık amatör sporcular ya da sağlıklı hidrasyon isteyen tüm tüketiciler için talep edilir hale gelmiştir.

Fonksiyonel içeceklerin, sağlıklı beslenme ya da hidrasyon anlamında önemli bir işlev üstlenmesiyle beraber tek başlarına tüm sağlık ya da performans yararlarını sunabilmeleri beklenmemelidir.  

Aromsa olarak; uzman kadromuz ve ileri teknolojilerimiz ile Ar-Ge merkezimizde bulunan pilot ünitelerimizde son ürün çalışmaları gerçekleştiriyor, iş ortaklarımıza yenilikçi tatlar sunuyoruz. İçecek pazarının trendlerini yakından takip ederek keyifle tüketilen ürünleri birlikte geliştiriyor, içecekte fonksiyonelliğe lezzet katıyoruz.