Yapay Zeka (AI) uygulamaları yaşamın her alanında iyiden iyiye kendini hissettirmeye başladı. Ürün geliştirme, konumlandırma, kategori yönetimi gibi konularda da yenilikçi firmaların bazıları alt yapılarını oluşturma aşamasındayken bazıları da süreçlerine bu algoritmaları çoktan adapte etti bile.

Yapay zeka, belirli görevleri gerçekleştirmek için insan zekasının nöral ağlarını taklit eden, yapay sinir ağları gibi çalışan  ve sürekli kendini iyileştiren/yenileyen sistem ya da makineler olarak tanımlanabilir.  Amaç; insan gibi düşünen ancak insan kaynaklı hataları yapmayacak ve en kısa sürede en fazla datayı tarayarak çözümler üreten sistemler ve çözümler oluşturmaktır.  

Peki yeni başlayacaklar için yapay zekadan nasıl faydalanılır, nereden başlanır? Bu soruları yine bir yapay zeka uygulaması olan ChatGPT’ye sordum.

Ve bakın ne cevaplar aldım:
S: Gıda endüstrisi için yeni ürün geliştirmede yapay zekayı nasıl kullanırım?
C: Yapay zeka (AI), gıda endüstrisinde yeni ürün geliştirme için güçlü bir araç olabilir. AI’yı bu amaçla kullanmak için atabileceğiniz bazı adımlar şunlardır:

1. Veri Toplayın: Bir AI sistemini eğitmek için büyük miktarda ilgili veriye ihtiyacınız var. Bu veriler, müşteri tercihlerini, pazar eğilimlerini, içerik bilgilerini ve beslenme verilerini içerebilir.
2. Hedeflerinizi Tanımlayın: Yeni ürününüzün neyi başarmasını istiyorsunuz? Daha sağlıklı bir atıştırmalık, bitki bazlı bir et alternatifi veya yeni bir patates cipsi aroması mı yaratmaya çalışıyorsunuz? Hedeflerinizi net bir şekilde tanımlamanız, hangi verilere odaklanacağınızı ve hangi algoritmaları kullanacağınızı belirlemenize yardımcı olacaktır.
3. Doğru AI Araçlarını Seçin: Gıda endüstrisinde yeni ürün geliştirme için birçok AI aracı mevcuttur. En sık kullanılanlardan bazıları makine öğrenimi algoritmaları, doğal dil işleme (NLP) ve bilgisayar görüşüdür (computer vision).
4. Bir Model Geliştirin: Verilerinizi ve yapay zeka araçlarınızı aldıktan sonra, bir model geliştirmeye başlayabilirsiniz. Bu süreç, yapay zeka sisteminizin verilerdeki kalıpları tanıması ve bu kalıplara dayalı yeni ürün fikirleri üretmesi için eğitilmesini içerir.
5. Test Edin ve Düzeltin: Modelinizi geliştirdikten sonra, onu test etmek ve geri bildirimlere göre iyileştirmek önemlidir. Yeni ürün fikirleriniz hakkında geri bildirim almak için odak gruplarını, anketleri ve beğeni testlerini kullanabilirsiniz.
6. Ürününüzü Piyasaya Sürün: Hedeflerinizi karşılayan, test edilmiş ve rafine edilmiş bir ürününüz olduğunda, onu piyasaya sürme zamanı. Yeni ürününüzü tanıtmak ve hedef kitlenizin önüne çıkarmak için pazarlama stratejilerini kullanın. Ve sonuçları tekrar geri bildirimler şeklinde sisteminizi iyileştirmek için kullanın.

Yapay zekanın ürün geliştirme sürecindeki araçlardan yalnızca biri olduğunu unutmayın. Gerçekten yenilikçi ürünler geliştirmek için insan uzmanlığı ve yaratıcılığı gibi diğer araçlarla birlikte kullanmak önemlidir. (Cevabın bu kısmı da AI’ın biz insanlara küçük bir kıyağı :)
S: Yeni bir ürün geliştirmek için kullanılacak veriler hangi özelliklerde olmalı? Bu veriler için herhangi bir kısıt söz konusu mu? 

Evet, yeni bir ürün geliştirmek için kullanılan verilerin etkili olabilmesi için belirli özelliklere ve koşullara sahip olması gerekir. İşte bazı önemli hususlar:
1. Ayırıcı/ Belirgin: Kullanılan veriler, geliştirmekte olduğunuz ürünle ilgili olmalıdır. Örneğin, yeni bir vegan protein tozu oluşturuyorsanız, bitki bazlı protein kaynakları, vegan ürünler için tüketici tercihleri ve beslenme gereksinimleri hakkında verilere ihtiyacınız olacaktır.
2. Kalite: Veriler doğru, güvenilir ve güncel olmalıdır. Bu önemlidir, çünkü hatalı veya güncel olmayan veriler hatalı ürün geliştirme kararlarına yol açabilir.
3. Çeşitlilik: Ürün geliştirmenizin kapsayıcı olmasını ve çok çeşitli tüketicilerin ihtiyaç ve tercihlerini yansıtmasını sağlamak için çok çeşitli veri kaynakları kullanmak önemlidir.
4. Gizlilik: Ürün geliştirmede kullanılan tüm kişisel verilerin ilgili gizlilik düzenlemelerine uygun olarak toplanması ve saklanmasını sağlamak önemlidir.
5. Bağlam: Veriler, ürün geliştirme süreci bağlamında değerlendirilmelidir. Örneğin, tüketici tercihlerine ilişkin veriler, hammadde bulunabilirliği ve maliyetine ilişkin verilerle birlikte analiz edilmelidir.

Verileri bu özellikleri ve koşulları göz önünde bulundurarak dikkatli bir şekilde seçip analiz ederek, yeni ürün geliştirme sürecinizin yüksek kaliteli, doğru ve çeşitli verilerle oluşturulduğundan emin olabilirsiniz.

S: Peki tüm bu verileri toplamak başka bir büyük sorun değil mi? AI teknolojisi bu görev için de kullanılabilir mi? Tüketici tercihleri, besin değerleri, reçeteler açısından kendi veri tabanına sahip herhangi bir AI aracı var mı? Yani sadece anahtar kelimeleri koyarak yeni bir reçete yapmak mümkün mü; örneğin bitki bazlı, indulgent bir kurabiye gibi?

Evet, yapay zeka teknolojisi kesinlikle gıda endüstrisinde yeni ürün geliştirme için gerekli verilerin toplanmasına ve analiz edilmesine yardımcı olmak için kullanılabilir. Bu göreve yardımcı olabilecek birkaç yapay zeka aracı var, örneğin:
1. Doğal Dil İşleme (NLP) Araçları: Bu araçlar, çevrimiçi anket ve araştırmalar, sosyal medya gönderileri ve müşteri geri bildirim anketleri gibi büyük hacimli metin verilerini analiz etmek için kullanılabilir. NLP araçları, tüketiciler arasındaki temel eğilimleri ve tercihleri belirlemeye yardımcı olabilir.
2. Görüntü Tanıma Araçları: Bu araçlar, ürün görüntülerini analiz etmek ve ürünün sunumu, bileşen kombinasyonları ve tasarımdaki eğilimleri belirlemek için kullanılabilir. Görüntü tanıma araçları, görsel trendlere dayalı olarak yeni ürün geliştirme fırsatlarını belirlemek için yararlı olabilir.
3. Beslenme Analizi Araçları: Bu araçlar, farklı gıdaların ve bileşenlerin besin içeriğini analiz etmek için kullanılabilir ve farklı bileşenlerin potansiyel sağlık yararlarını ve risklerini belirlemeye yardımcı olur.
4. Reçete Oluşturma Araçları: Bu araçlar, “bitki bazlı” veya “indulgent snacks” gibi belirli anahtar kelimelere ve kriterlere dayalı yeni reçeteler oluşturmak için AI algoritmalarını kullanabilir. Bu araçlar, yeni ürün fikirleri üretmede ve yeni lezzet kombinasyonlarını belirlemede yardımcı olabilir.

S: Çok teşekkür ederim, AI ve NPD hakkında zihnimde bir şeyler kristalize oldu. Son olarak bana küresel trendlerle ilgili yeni ve yenilikçi bir atıştırmalık fikri verebilir misin? Fikir reçete, görsel, konumlandırma, hedef gruplar şeklinde detaylandırılabilir mi?
C: Elbette! İşte küresel trendlere hitap edebilecek yeni ve yenilikçi bir atıştırmalık örneği:
Ürün: Bitki Bazlı “Super Food” Kurabiyesi

Reçete:
- 1 su bardağı badem unu
- 1/2 su bardağı hindistan cevizi unu
- 1/2 su bardağı yulaf ezmesi
- 1/2 su bardağı kıyılmış hurma
- 1/2 su bardağı ezilmiş muz
- 1/4 su bardağı akçaağaç şurubu
- 1/4 su bardağı hindistan cevizi yağı
- 1 yemek kaşığı chia tohumu
- 1 yemek kaşığı keten tohumu
- 1 çay kaşığı vanilya ekstraktı
- 1/2 çay kaşığı kabartma tozu
- 1/4 çay kaşığı tuz

Hazırlama:
1. Fırını 350°F’ye ısıtın.
2. Büyük bir karıştırma kabında badem unu, hindistancevizi unu, yulaf ezmesi, chia tohumu, keten tohumu, kabartma tozu ve tuzu karıştırın.
3. Ayrı bir karıştırma kabında ezilmiş muz, akçaağaç şurubu ve hindistancevizi yağını karıştırın.
4. Islak malzemeleri kuru malzemelere ekleyin ve iyice birleşene kadar karıştırın.
5. Doğranmış hurmaları ekleyin ve eşit şekilde dağılana kadar karıştırın.
6. Hamurdan yemek kaşığı büyüklüğünde parçalar alıp top şekli verin. Topları bir fırın tepsisine yerleştirin ve düzleştirmek için hafifçe bastırın.
7. 15-20 dakika veya kızarana kadar pişirin.
8. Servis yapmadan önce soğumaya bırakın.

Görsel: Kurabiye, badem, hindistancevizi gibi malzemeler ve etrafına çekici bir şekilde yerleştirilmiş hurma içeren rustik ve doğal bir estetiğe sahip bir resimde gösterilebilir. Resim ayrıca, ürünün bitki bazlı ve sağlıklı doğasını vurgulamak için park veya bahçe gibi doğal bir dış mekan ortamında birisi tarafından keyifle tüketilen kurabiyeyi de gösterebilir.

Konumlandırma: “Bitkisel Süper Gıda Kurabiyesi”, bitki bazlı beslenmeye ve süper gıda içeriklerine öncelik veren tüketicilere hitap eden sağlıklı ve lezzetli bir atıştırmalık olarak konumlandırılabilir. Kurabiye, sürekli enerji sağlayan ve genel sağlık ve zindeliği destekleyen, suçluluk duymadan tüketilebilen “indulgent” bir ürün olarak pazarlanabilir.

Hedef Kitle: “Bitki Bazlı Süper Besin Kurabiyesi”nin hedef grubu, bitki bazlı ve sağlıklı atıştırmalık seçenekleri arayan sağlık bilincine sahip tüketicileri içerebilir. Buna veganlar, vejeteryanlar ve et tüketimini azaltmakla ilgilenen tüketiciler dahil olabilir. Kurabiye ayrıca chia tohumları, keten tohumları ve hindistancevizi yağı gibi süper gıda içerikleriyle ilgilenen tüketicilere de hitap edebilir.

S: Harika! Çok teşekkürler. Ancak reçetede yer alan akçaağaç şurubu Türkiye pazarında yaygın bulunmamaktadır. Akçaağaç şurubu için herhangi bir ikame var mı? Ve akçaağaç şurubu ile karşılaştırdığımızda hangi miktarda kullanılmalıdır?
C: Evet, akçaağaç şurubu yerel pazarınızda bulunmuyorsa, bunun yerine kullanabileceğiniz bal veya agave nektarı gibi birkaç alternatif tatlandırıcı vardır. Reçetede akçaağaç şurubu yerine bal veya agave nektarını şu şekilde kullanabilirsiniz:

Bal: Akçaağaç şurubu yerine eşit miktarda bal kullanın (1/4 bardak akçaağaç şurubu yerine 1/4 bardak bal).

Agave nektarı: Agave nektarı akçaağaç şurubundan daha tatlı olduğundan, akçaağaç şurubundan biraz daha az miktarda agave nektarı kullanın. 1/4 bardak akçaağaç şurubu yerine yaklaşık 3 yemek kaşığı agave nektarı kullanın.

İkamenin nihai ürünün tadını ve dokusunu etkileyebileceğini unutmayın, bu nedenle istenen doku ve tatlılık seviyesini korumak için diğer bileşenleri buna göre ayarlamak önemlidir.

Ayrıca kurabiyeye akçaağaç aroması katmak isterseniz akçaağaç şurubu yerine akçaağaç ekstraktı da kullanabilirsiniz. Kurabiye istenen aromayı eklemek için yaklaşık 1/4 ila 1/2 çay kaşığı akçaağaç ekstraktı kullanılabilir.

S: Aslında agave şurubu da akçaağaç gibi zor bulunan bir hammadde. Öte yandan bal da çok pahalı. Akçaağaç yerine uygun maliyetli ve bulunabilen başka bir alternatif önerebilir misiniz?
C: Başka bir seçenek de pekmezi akçaağaç şurubu yerine kullanmak olabilir. Pekmez, akçaağaç şurubu ile aynı olmayan güçlü ve farklı bir tada sahiptir, ancak belirli tariflerde iyi çalışabilir. Reçetede akçaağaç şurubu yerine pekmez 1:1 oranında kullanılabilir. Ancak pekmezin çok daha güçlü bir tada sahip olduğunu unutmayın, bu nedenle nihai ürünün tadı oldukça farklı olabilir. Daha az miktarda pekmez kullanmayı ve gerekirse başka bir tatlandırıcı ile tatlılığı ayarlamayı deneyebilirsiniz.

2. Bölümde Z jenerasyonunun atıştırmalık tercihleri ve bitki bazlı ürün trendinin sağlık açısından riskleri ile yapay zekanın ürün geliştirme süreçlerini aynılaştırma ve çıkan ürünlerin birbirine benzerliği sorunlarına sebep olup olmayacağı gibi sorulara cevaplar arayacağız.  
Cevaplar 2. Bölümde...

- Detaylı bilgi için; www.aromsa.com adresini ziyaret ediniz.